PATRONAT MEDIALNY
|
Stres, wypalenie zawodowe, samobójstwo, PREWENCJA, POSTWENCJA wśród funkcjonariuszy służb mundurowych i pracowników służb społecznych |
- to motyw Konferencji zorganizowanej z inicjatywy i przy współudziale:
· Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego (KAAFM),
· Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej (PTHP),
·
Fundacji Europejskie
Centrum Wspierania Inicjatyw Społecznych
im. Prof. Kazimierza Twardowskiego (FECWIS),
· Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie.
Stosownie do zaplanowanego miejsca – aula Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego i czasu – 25 października 2013 roku przybyli, bez mała, wszyscy zaproszeni -prelegenci, a także goście i uczestnicy zainteresowani głównym tematem oraz poszczególnymi, zaprogramowanymi chronologicznie wątkami panelowymi.
W grudniu ubiegłego roku dr med. Marian Kopciuch, szef krakowskiego oddziału PTHP, zamykając Konferencję w murach gościnnej KAAFM : WIĘZIENIE A WYKLUCZENIE SPOŁECZNE – DOŚWIADCZENIA POLSKIE I NIEMIECKIE - zwrócił uwagę na zdrowotne konsekwencje uprawiania zawodu pomagaczy społecznych, którzy bez należytego wsparcia i zrozumienia dla ich służby drugiemu człowiekowi, często ulegają stresom, wypaleniu zawodowemu, występują nawet przypadki samobójstw. Wówczas zapowiedziano zorganizowanie kolejnej debaty - wokół tej problematyki.
Powołano
komitet naukowo-organizacyjny, który ustalił dobór paneli tematycznych
i ekspertów-praktyków prezentujących wybrane zagadnienia i przykłady,
zapraszając ich do wzięcia udziału w konferencji.
Za cel konferencji postawiliśmy sobie zaprezentowanie
wybranych aspektów, możliwości oraz sposobów prewencji i postwencji stresu,
wypalenia zawodowego i zamachów samobójczych niektórych służb. Zależało nam, aby na kanwie zaprezentowanych stanowisk w
toku dyskusji wraz z dobranymi ekspertami, w oparciu o własne doświadczenia
zaproszonych uczestników, przyczynić się do zwrócenia uwagi na ten ważny
problem, przedstawić istniejące, dotychczasowe rozwiązania
systemowo-praktyczne, stworzyć platformę do poszukiwania nowych rozwiązań,
wskazując na kierunki postępowania
w badaniach naukowych w celu skuteczniejszego wykorzystania teorii dla
optymalizacji praktyki zmierzającej do poprawy wycinka opisywanej
rzeczywistości.
Jednodniowa konferencja w swoim zamyśle zakładała jedynie dynamiczne zasygnalizowanie wagi dostrzeganego, istotnego problemu społecznego. Jednak już z góry ustaliliśmy (podejmując właściwe starania), iż pokłosiem konferencji będzie tom, w którym zebrane zostaną nie tylko zagadnienia z zaprezentowanych referatów ale także szerszy wybór opracowań autorów zajmujących się tematyką, raczej jedynie hasłowo przedstawioną podczas konferencji. Tak zredagowany zbiór – w naszym przekonaniu – będzie stanowił wymierną pomoc dla osób zainteresowanych zawartą w nim problematyką. Będzie też jedną z niewielu pozycji o tej tematyce na rynku wydawniczym.
Aby
rozszerzyć spektrum uczestników spotkania i zapewnić im szeroki dostęp do
udziału w debacie – przyjęliśmy najkrótszą formułę czasową, wymuszającą
dynamikę prezentowanych treści, jednocześnie zakładając rezygnację z wszelkich
opłat konferencyjnych, dodatkowo oferując - poza częścią teoretyczną wzięcie
udziału
w interesującym, niestandardowym przedsięwzięciu towarzyszącemu wydarzeniu
konferencji, którym były muzyczne WARSZTATY ANTYSTRESOWE w pubie.
„Konferencję uważam za otwartą” – te sakramentalne słowa przypadły w udziale
prof. nadzw. dr hab. Barbarze Stoczewskiej, Prorektor KAAFM, która witając
wszystkich zebranych, wyraziła nadzieję, iż owocne obrady przyniosą oczekiwane
efekty – życząc tego gremialnie ich uczestnikom.
Następnie – Prodziekan Wydziału Psychologii i Nauk
Humanistycznych KAAFM
doc. dr Małgorzata Leśniak, po krótkim zagajeniu uzasadniającym wybór tematu i
sposób jego prezentacji, oddała głos moderatorom. Ich rolę pełnili: dr med.
Marian Kopciuch – neurochirurg, prezes Krakowskiego Oddziału PTHP, dr nauk
pedagogicznych Andrzej Kurek z Katedry Pedagogiki Społecznej Wyższej Szkoły
Zarządzania i Administracji w Opolu,
mgr Andrzej Knapik – pedagog, mjr Służby Więziennej w stanie spoczynku.
Zapowiedziany gen. Paweł Nasiłowski nie przybył na konferencję, zatrzymany
przez nagłe, ważne sprawy państwowe w Ministerstwie Sprawiedliwości.
Moderatorzy: A. Knapik, A. Kurek, M. Kopciuch
W dwóch panelach moderatorzy przedstawili jedenastu różnorodnych prelegentów.
Jako pierwszy wystąpił prof. dr hab. Tomasz Grodzicki – Dziekan Wydziału
Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (CM UJ), konsultant wojewódzki
w dziedzinie geriatrii, Ordynator Oddziału Klinicznego Kliniki Chorób
Wewnętrznych
i Gerontologii CM UJ.
prof. dr hab. Tomasz Grodzicki CM UJ
Referując „Stres w medycynie” opisał i zilustrował wybranymi parametrami klinicznymi reakcję stresową, stres przewlekły oraz zespół przewlekłego stresu pourazowego (PTSD).
Wszystkie służby mundurowe i „pomagacze społeczni”, w tym służba zdrowia (pielęgniarki, lekarze, ratownicy
medyczni) mogą częściej doświadczać
i doświadczają zdarzeń wysoce traumatycznych. Dodatkowo, w przypadku
niepowodzeń narażeni są często na ostrą krytykę mediów. Te sytuacje powodują
urazy wymagające specjalistycznej interwencji medycznej. Dlatego tak ważnymi
są: prewencja i postwencja tych zjawisk.
„Wypalenie zawodowe” (burn out) – zaburzenie psychiczne? Takie pytanie postawił – prof. dr hab. Jerzy Aleksandrowicz, psychiatra, kierownik Zakładu Psychoterapii Katedry Psychiatrii CM UJ.
prof. dr hab. Jerzy Aleksandrowicz
Medykalizacja jest terminem socjologicznym używanym do opisania procesu, w wyniku którego pewne rejony życia społecznego stają się domeną medyczną, i bywają kolonizowane przez przedstawicieli służby zdrowia. Pojęcie zwykle używane jest krytycznie wobec zbyt wielkiego wpływu medycyny na kształtowanie obrazu m.in. normalności i patologii. Tak być może jest właśnie w przypadku wypalenia zawodowego. Wówczas możemy mówić o psychiatryzacji. Wypalenie zawodowe trudno jest klasyfikować jako samodzielne zaburzenie psychiczne lecz w efekcie medykalizacji tego zjawiska, a nie traktowanie go jako ludzkiego, żmudnego zmagania z problemami - może ono „opłacać się” – producentom leków, lekarzom czy wreszcie samym diagnozowanym, którzy z racji uznania chorymi czerpać mogą rozmaite korzyści. I przed taką osobliwością zdawał się mówca ostrzec.
„Rola i możliwości mediów w kształtowaniu opinii i postaw” - prof. nadzw. dr hab. Katarzyna Pokorna–Ignatowicz, medioznawca i politolog, kieruje Katedrą Systemów Medialnych i Komunikowania Politycznego KAAFM.
prof. nadzw. dr hab. Katarzyna Pokorna –Ignatowicz
Medializacja, tabloidyzacja – odgrywają destrukcyjną rolę w kształtowaniu
opinii i postaw na temat zdrowia psychicznego. Są, i owszem dobre przekazy:
programy popularno-naukowe, debaty publiczne … ale za mało jest problematyki
zdrowia psychicznego w mediach. 
„Ustalanie
motywacji zamachów samobójczych na podstawie wybranych przypadków
w służbach mundurowych” - mgr Ewa
Wach, psycholog sądowy z Instytutu Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra Jana
Sehna w Krakowie.
Sytuacje, w których zasięga się opinii psychologicznych mających na celu określenie motywacji zamachów samobójczych:
- istnieje wątpliwość czy śmierć nastąpiła w wyniku samobójstwa
- wiadomo, że śmierć była wynikiem samobójstwa, jednak nie można wykluczyć, iż do decyzji podjęcia próby samobójczej przyczyniły się osoby trzecie.
W Instytucie wykonywane były opinie psychologiczne dotyczące samobójstw funkcjonariuszy policji, służby więziennej i takie przypadki charakterystyk zostały przedstawione przez prelegentkę. Na ich podstawie trudno jest stwierdzić, że jedyną przyczyną popełnionego samobójstwa były warunki służby. Niewątpliwie mogły one mieć związek polegający m.in. na dostępności do broni palnej czy licznymi sytuacjami stresującymi ale obok nich występowały też inne przyczyny tych tragicznych decyzji, takie jak – zawód miłosny, niepowodzenia rodzinne czy kłopoty finansowe, problemy w pracy zawodowej.
mgr
Ewa Wach
„Więzienie jako instytucja opresyjna i środowisko depresyjne”- dr Maciej Szaszkiewicz, psycholog, emerytowany pracownik Zakładu Psychologii Sądowej IES.
dr Maciej Szaszkiewicz
„Atmosfera pracy w wybranych jednostkach penitencjarnych OISW w Krakowie” – doc. dr Małgorzata Leśniak – psycholog, Prodziekan Wydziału Psychologii i Nauk Humanistycznych KAAFM.
Badania zrealizowano w następujących jednostkach
penitencjarnych OISW w Krakowie: AŚ Kraków-Podgórze (49 funkcjonariuszy), ZK
Nowa Huta (65 funkcjonariuszy), ZK Trzebinia (43 funkcjonariuszy), ZK Nowy
Wiśnicz (57 funkcjonariuszy). Łącznie badaniami objęto 214 osób. Przykładowe
wyniki z Aresztu Śledczego w Krakowie-Podgórzu wskazują, iż najgorzej
ocenianymi elementami składającymi się na atmosferę w pracy są –
troska o biurokratyczne procedury oraz udział w podejmowaniu decyzji.
doc. dr Małgorzata Leśniak
„Problematyka stresu i zachowań suicydalnych na przykładzie analizy specyfiki zawodu pracowników ochrony osób i mienia” - mgr Agnieszka Malczewska – Błaszczyk, pedagog, były pracownik ochrony osób i mienia.
mgr Agnieszka Malczewska – Błaszczyk
2011-03-17 Samobójstwo pracownika ochrony w jednostce ochrony składu wojskowego, postrzelił się śmiertelnie z karabinu AK-47.
2009-04-21 Samobójstwo pracownik firmy ochroniarskiej, zastrzelił się w kopalni węgla brunatnego Turów w Bogatyni.
2009-11-13 Łódź. O godz. 6.30 straż pożarna i policja zostały wezwane do otwarcia stróżówki. Stróż popełnił samobójstwo.
2009-12-23 Kurier Lubelski - Tragedia na poczcie - ochroniarz strzelił sobie w głowę.
2008-07-16 Samobójstwo ochroniarza jednostki wojskowej w Toruniu.
1998-11-16 Samobójstwo ochroniarza banku, ochroniarz Zbigniew W. lat 31 lat w niedzielę rano strzałem w głowę odebrał sobie życie.
Praca
ochroniarza to konwoje, grupy interwencyjne, ochrona mienia i obiektów, ochrona
VIP-ów, zabezpieczanie imprez masowych (mecze, festyny, zgromadzenia), praca w
różnych porach dnia i nocy, w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Gdy
do tego dołożyć jeszcze - brak wiedzy i umiejętności w zakresie radzenia sobie
ze stresem. Brak zapewnionej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych. Brak
systemowych rozwiązań dla stresujących i frustrujących problemów pracowników
ochrony – takich, jak niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia, konflikty,
stres, pracę w nadgodzinach,
w uciążliwych warunkach, niskie zarobki, niski prestiż, niski poziom życia (na
granicy ubóstwa) – to skutki w postaci wypalenia zawodowego, a niekiedy
samobójstw są zatrważające.
„Samobójstwa wśród lekarzy”– dr med. Marzena Binczycka – Anholcer, internista, lekarz rodzinny, Katedra Medycyny Społecznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
dr med. Marzena Binczycka – Anholcer
Zamiast wstępu prelegentka wymieniła długą listę lekarzy-samobójców na przestrzeni dziejów.
Badania opublikowane w Medisch Kontakt podają, iż wśród
lekarzy istnieje największe prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa
wśród różnych grup zawodowych. Blachly
i inni w 1963r. ustalili stosunkowo wysokie współczynniki samobójstw wśród
lekarzy
i adwokatów. Lekarze wykonują bardzo odpowiedzialny i stresujący zawód. Od
decyzji lekarza zależy ludzkie zdrowie i życie, ponieważ często w jednej
sekundzie decyduje o życiu, nierzadko dwojga ludzi – na przykład w sytuacji
cięcia cesarskiego. Często sposobem na radzenie sobie ze stresem jest sięganie
po środki farmakologiczne lub alkohol. Ocenia się, że około 40% lekarzy obu
płci jest uzależnionych od alkoholu. Sposób popełnienia samobójstwa w tej
grupie zawodowej, to najczęściej zażycie środków farmakologicznych pod wpływem
alkoholu lub powieszenie.
W grupie zawodowej lekarzy odnotowuje się nadużywanie narkotyków, alkoholu, oraz częstsze zachorowania na choroby psychiczne, wśród których często znajduje się depresja zwiększająca ryzyko popełnienia samobójstwa. Lekarze, mając wręcz nieograniczony dostęp do środków farmakologicznych, będąc w stanach depresyjnych, stosunkowo łatwo mogą targnąć się na swoje życie. W ostatnich latach wzrosła liczba samobójstw popełnianych przez lekarzy stomatologów. Najczęstszą przyczyną zachowań autodestrukcyjny jest depresja. Lekarz dentysta średnio przyjmując dziesięciu pacjentów dziennie przeżywa dziesięć razy stres ze swoim pacjentem, a nawet załamanie nerwowe. Stomatolog, zdając sobie sprawę, iż pacjent jest do niego negatywnie ustosunkowany, cierpiący, niecierpliwy i „zły na cały świat”, nie może nauczyć się cierpliwości, jedynie empatii. Ponadto, praca stomatologa wymaga, wbrew pozorom, ogromnej siły fizycznej – jest to wielogodzinna praca stojąca przy fotelu o różnym nachyleniu ciała, obciążająca kręgosłup, stawy biodrowe, kolanowe, skokowe, barkowe. Stojąca praca stomatologa obciąża układ krążenia (żylaki podudzi). Praca stomatologa jest odpowiedzialna i bardzo trudna, a przy tym nieustannie monotonna. Rutyna wykańcza psychikę. Codziennie ten sam gabinet, ten sam fotel, ta sama asystentka, ten sam laser i ta sama próchnica w zębach. Analogicznie ginekolodzy - położnicy przeżywają ten sam problem. Ta sama okolica ciała, ten sam gabinet, ten sam fotel, ta sama rutyna i ta sama odpowiedzialność. Brak możliwości perspektyw awansu zawodowego w odróżnieniu od innych grup zawodowych. Stomatolodzy w stosunku do innych grup zawodów medycznych są bardzo podatni na nadużywanie alkoholu, narkotyków i środków farmakologicznych. Wśród stomatologów notuje się najwyższy wskaźnik rozwodów. Praca stomatologa powoduje niestabilną i niesprzyjającą sytuację rodzinną, problemy małżeńskie, separacje, rozwody, brak kontaktu z dziećmi - dezintegrację życia rodzinnego i społecznego. U stomatologów często występuje schizofrenia z omamami słuchowymi oraz zaburzenia osobowości. Przyczyny stresu wśród lekarzy: bardzo duża odpowiedzialność zawodowa, wypalenie zawodowe, kumulujący się stres, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, niemożność pogodzenia pracy zmianowej – dyżury nocne – z obowiązkami rodzinnymi, późne macierzyństwo lub brak dzieci, konieczność stałego kształcenia – zdobywanie specjalizacji i stopni naukowych. Problemy zdrowotne mogą przebiegać następująco: Problemy psychiczne - Problemy somatyczne - Samoleczenie -Narastający Stres -Depresja –Samobójstwo!
„Atmosfera pracy w placówkach pomocy społecznej” - mgr Mariola Bocheńska, pedagog, m.in. koordynator praktyk dla specjalności:
terapia zajęciowa instytucjonalna
i domowa, dr
Krystyna Kluz, socjolog, KAAFM.
Naukowczynie przeprowadziły własne badania dotyczące źródeł stresu i satysfakcji zawodowej w opiniach pracowników socjalnych, których wyniki w ujęciach tabelarycznych zaprezentowała obecna na konferencji mgr Mariola Bocheńska.
Źródła stresu w pracy zawodowej w opiniach pracowników socjalnych (w%)
|
Źródło stresu |
Badania własne |
Badania ogólnopolskie* |
|
Niski prestiż zawodu pracownika socjalnego |
51.4 |
60.1 |
|
Nadmiernie rozbudowany zakres zadań
|
46.7 |
46.2 |
|
Niskie wynagrodzenie za pracę
|
44.8 |
56.0 |
|
Warunki lokalowe
|
30.8 |
20.0 |
|
Ograniczone możliwości rozwoju zawodowego |
24.3 |
15.2 |
|
Zła organizacja pracy
|
21.5 |
14.1 |
|
Trudności we współpracy z przełożonymi |
15.9 |
14.1 |
|
Trudności we współpracy z podmiotami zewnętrznymi |
9.3 |
18.3 |
|
Postawy i zachowana klientów
|
7.5 |
60.6 |
|
Trudności we współpracy kolegami i koleżankami |
3.8 |
3.7 |
*Źródło: M. Bieńko: Wybrane tożsamościowe aspekty zawodu pracownika socjalnego, w: „Czy podejście aktywizujące ma szansę? Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce 20 lat po reformie systemu pomocy społecznej,( red. M. Rymsza), Warszawa 2011,ISP, s. 121
Satysfakcja z pracy wśród pracowników socjalnych o różnym stażu pracy w aktualnym miejscu zatrudnienia
(wartość średniej obliczonej z pięciostopniowej skali, na której 1 oznacza poziom najwyższy, 5 – poziom najniższy)
|
Aspekt analizy |
Wskaźniki
|
Staż pracy |
||||
|
Poniżej 5 lat |
6-10 lat |
11-15 lat |
16-20 lat |
Powyżej 20 lat |
||
|
Warunki ekonomiczne |
Wysokość wynagrodzenia |
3.5 |
4.0 |
3.8 |
3.5 |
3.4 |
|
Warunki pracy |
Warunki lokalowe
Organizacja pracy |
3.2
2.8 |
2.2
2.8 |
2.9
2.2 |
2.7
2.9 |
2.5
3.0 |
|
Kontakty interpersonalne |
Kontakty z przełożonymi
Kontakty z kolegami
Kontakty z podmiotami zewnętrznymi |
2.3
1.7
2.4 |
2.6
1.5
2.9 |
2.6
1.7
2.3 |
2.5
1.7
2.5 |
2.7
1.8
2.3 |
|
„Motywatory” |
Samodzielność działania
Możliwości rozwoju zawodowego
Możliwości wprowadzania innowacji |
2.6
2.7
2.7 |
2.5
2.5
2.9 |
2.3
2.5
2.9 |
2.2
2.3
3.3 |
2.8
2.9
3.4 |
|
Prestiż zawodu |
Ocena ze strony klientów
Ocena ze strony środowiska lokalnego |
2.6
3.4
|
1.5
3.8 |
2.4
3.9 |
2.4
3.2 |
2.4
3.6 |
Niski prestiż zawodu pracownika socjalnego, nadmiernie rozbudowany zakres zadań, niskie wynagrodzenie, warunki lokalowe, ograniczone możliwości rozwoju zawodowego, zła organizacja pracy, trudności we współpracy z przełożonymi, podmiotami zewnętrznymi, koleżankami i kolegami z pracy, postawy i zachowania klientów – stanowią stresory wpływające także na niską satysfakcję zawodową.
„Stres w Policji” – ten temat podjęła podinspektor Małgorzata Polonka , kierownik Sekcji Psychologów w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Krakowie.
Z założenia praca z człowiekiem dopuszczającym się czynu zabronionego lub grupą agresywną powoduje narażenie na szczególnie drastyczne widoki i niebezpieczne sytuacje. Charakteryzuje ją powtarzalność, przewlekłość. Taka sytuacja wymagała objęcia funkcjonariuszy policji badaniami dotyczącymi wypalenia zawodowego. Badaniami objęto wszystkie garnizony. Badano funkcjonariuszy między 6 a 15 rokiem służby, w służbie prewencyjnej i kryminalnej. Podsumowane w Wyższej Szkole Policji w 2007 roku wyniki badawcze analiz zostały wykorzystane do wdrożenia działań określonych w Zarządzeniu Nr 428/2009.
Wyniki analizy stresu w Policji:
– Długotrwałe pozostawanie w gotowości do działania
– Częste narażanie życia lub zdrowia
– Nadmierne obciążenie obowiązkami w presji czasu
– Wykonywanie pracy przy braku środków
– Surowe konsekwencje błędu popełnionego w trakcie wykonywania zadań służbowych
– Paramilitarność służby lub hierarchiczne podporządkowanie
– Instrumentalne traktowanie pracownika i ocenianie go na podstawie kryteriów ilościowych
– Trudność pogodzenia zadań służbowych i oczekiwań ze strony rodziny
Najczęściej występujące dolegliwości: choroby układu krążenia i nadciśnienie, grupa chorób migrenowych, choroby układu pokarmowego, choroby układu oddechowego.
Jednak najważniejszym skutkiem długotrwałego stresu jest zaburzenie pracy układu odpornościowego.
Wobec uzyskanych wyników badawczych określających
przyczyny stresu i wynikające
z niego dolegliwości stworzono systemowe rozwiązanie w zakresie prewencji i
postwencji zjawiska stresu w policji.
Powstało - Zarządzenie Nr 428/2009 Komendanta Głównego Policji z dnia 17 kwietnia 2009r w sprawie form i metod wykonywania niektórych, służbowych zadań przez psychologów pełniących służbę lub zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych Policji.
W ramach działań prowadzi się:
– Całodobowe, wyjazdowe dyżury na telefon
– Dyżury w jednostkach terenowych
– Rozpoznawanie zagrożeń na bieżąco
– Na polecenie - pomoc ofiarom katastrof i klęsk żywiołowych w kraju i za granicą
§ 4.1. Zarz. Nr 428/2009 Psycholog policyjny udziela pomocy psychologicznej oraz prowadzi psychoterapię:1) Na wniosek:
a) policjanta lub pracownika, z pominięciem drogi służbowej,
b) bezpośredniego przełożonego policjanta lub pracownika po wyrażeniu przez niego zgody;
2) Z własnej inicjatywy, po wyrażeniu zgody przez policjanta lub pracownika.
§ 8. Zarz. Nr 428/2009 Do sytuacji kryzysowej zalicza się w szczególności:
– Śmierć policjanta lub pracownika
– Popełnienie lub usiłowanie popełnienia samobójstwa
– Użycie broni lub środków przymusu bezpośredniego w wyniku którego nastąpiła śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu
– Uczestniczenie w zdarzeniu, które spowodowało bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia policjanta lub pracownika, lub innych osób
– Wykonywanie zadań służbowych w okresie stanu klęski żywiołowej, w czasie katastrofy, lub podczas aktu terroryzmu
– Kontakt ze śmiercią dziecka
– Ciężka choroba policjanta lub pracownika
– Śmierć lub ciężka choroba osoby bliskiej
– Przemoc fizyczna lub psychiczna w rodzinie policjanta lub pracownika
– Podjęcie czynności procesowych wobec policjanta lub pracownika
§ 9 Zarz. Nr 428/2009 Bezpośredni przełożony policjanta lub pracownika, po uzyskaniu informacji o wystąpieniu sytuacji kryzysowej wnioskuje do kierownika komórki organizacyjnej o nazwie „psychologów” o niezwłoczne wyznaczenie psychologa policyjnego do podjęcia interwencji kryzysowej.
Formy i metody opieki psychologicznej :
– Konsultacja lub porada psychologiczna, Interwencja psychologiczna
– Diagnoza psychologiczna
– Grupowe odreagowanie psychiczne
– Psychoterapia
– Psychologiczna analiza prób lub
skutecznych zamachów samobójczych, stresu zawodowego
i uzależnień
– Psychoedukacja
Psychoedukacja prowadzona jest zgodnie z poczynionymi obserwacjami i zapotrzebowaniem.
– Podnoszenie kompetencji społecznych oraz praca nad uświadomieniem swoich mocnych stron
– Psychologia pozytywna a jakość życia. Wzmocnij siebie!
– Work Life Balance czyli sztuka budowania równowagi między pracą a życiem osobistym
– Odrzucenie destrukcyjnych sposobów radzenia sobie ze stresem
– Rozpoznawanie zachowań presuicydalnych
– Bieżąca współpraca z Poradnią Zdrowia Psychicznego Szpitala MSW
– Turnusy antystresowe Sanatoria MSW Szpital MSW w Otwocku Oddział Leczenia Nerwic - na podstawie skierowania od lekarza psychiatry zakontraktowane 12 tyg. w każdym roku
„Blaski i cienie służby…” - mgr Zygmunt Lizak, pedagog, ppłk w stanie spoczynku, były dyrektor okręgowy Służby Więziennej w Krakowie, aktualny członek Rady FECWIS.
Swoją służbę traktowałem i traktuję w jej pojęciu literalnym …
SŁUŻBA
- dawniej: grupa osób służących u
kogoś, wykonujących rozmaite posługi
lecz nie o taką dosłowność chodzi ale raczej o:
- Działanie dla jakiejś idei, poświęcenie się jakiejś sprawie
- Misje, zadanie, rolę posłannictwa, posługę
- Poświęcenie się jakiejś sprawie, działanie dla dobra wspólnego, dla jakiejś idei
- Powołanie, obowiązek na rzecz społeczeństwa
- Pracę w urzędzie państwowym, instytucji użyteczności publicznej - na rzecz państwa i jego obywateli
Wszyscy żołnierze i funkcjonariusze: policjanci, strażacy, funkcjonariusze służb specjalnych, BOR-u, Straży Granicznej, Służby Celnej i Służby Więziennej - s ł u ż ą! Wiąże ich specyficzny stosunek służbowy, są powoływani do służby, składają przysięgę, że Ojczyźnie służyć będą nawet za najwyższą cenę. Odpowiedzialne pełnienie służby to ich obowiązek. Podobnie sprawa ma się z lekarzami – przysięga Hipokratesa, potoczna nazwa środowiska medycznego (lekarzy, pielęgniarek) to służba zdrowia. Nauczyciele, psycholodzy, pedagodzy, pracownicy socjalni i wiele innych zawodów pomagaczy społecznych i służb mundurowych, rzec można prawie całą „budżetówkę” (chodzi o tych mających bezpośredni kontakt z ludźmi i ich problemami) – cechuje z jednej strony misyjność ich służby i pracy dla społeczeństwa, posiadania specjalistycznego wykształcenia, kwalifikacji, zdolności oraz szczególnych przymiotów - poświęcenia, wysokiego morale, honoru, godności, z drugiej zaś, co jest obiektywnym spostrzeżeniem badaczy tego zjawiska – większe niż w innych zawodach narażenie na stres i wypalenie zawodowe. Wszystkie państwa na świecie stwarzają dla tej grupy pewne „przywileje” lecz i one mogą być stresogenne, zwłaszcza w obliczu nagonek medialnych . A to zadawane jest pytanie dlaczego „mundurówka” ma wcześniejsze emerytury? dlaczego nauczyciele tak mało pracują? dlaczego lekarze biorą łapówki? Można odnieść się racjonalnie do tych problemów ale teraz nie pora…
Stawia się najwyższe wymagania, mówi się o wysokim prestiżu tych zawodów, szczególnie podczas państwowych i branżowych uroczystości, świąt, akademii. Ale czy się go buduje w postaci stosownej gratyfikacji? Wystarczy przejrzeć i porównać strukturę płac a okaże się, że gros ludzi tak ważnych dla państwa, i tak „cenionych” – może śmiało ustawiać się w kolejce klientów pomocy społecznej.
Pomagacze angażują się, a za to ich zaangażowanie spotyka ich: brak społecznego zrozumienia, ataki medialne, brak wsparcia ze strony przełożonych, przeciążenie obowiązkami, konflikt - i już po kilku latach tracą zapał, przepracowują się, wypalają !?
Wypalenie
zawodowe, syndrom
wypalenia zawodowego, syndrom Burnout – występuje, gdy praca
przestaje dawać satysfakcję, pracownik przestaje się rozwijać zawodowo,
czuje się przepracowany
i niezadowolony z wykonywanego zajęcia, które niegdyś sprawiało mu przyjemność.
Jest to wynik stresu.
Występuje najczęściej w zawodach wymagających intensywnych kontaktów z ludźmi,
wśród pomagaczy - nauczycieli, psychologów, pedagogów, lekarzy, pielęgniarek (służby zdrowia), pracowników służb
społecznych, służb mundurowych i innych. Osoby, które doznają syndromu
wypalenia zawodowego, mogły być przedtem pracoholikami. Według Christiny Maslach*, Susan
Jackson(1980) istnieją 3 składniki zawodowego wypalania się:
- emocjonalne wyczerpanie – uczucie pustki i odpływu sił wywołane nadmiernymi wymaganiami psychologicznymi i emocjonalnymi, jakie stawiała przed pracownikiem praca (bądź sam stawiał sobie takie nierealistyczne wymagania wobec własnych możliwości);
- depersonalizacja – poczucie bezduszności, bezosobowości, cyniczne patrzenie na innych ludzi, obniżenie wrażliwości wobec innych;
- obniżenie oceny własnych dokonań – poczucie marnowania czasu i wysiłku na swoim stanowisku pracy.
|
*
Christina Maslach pochodzi z Polski (Krystyna Maślak) jest obecnie
(2006) profesorem psychologii na University of California w Berkeley - od
lat zajmuje się naukową stroną wypalenia zawodowego. Była ona jednym z
badaczy uczestniczących w eksperymencie więziennym, była też jedną z
pierwszych osób, które uświadomiły profesorowi Zimbardo, że prowadzony przez
niego eksperyment wymyka się spod kontroli. Pobrali się rok po zakończeniu
eksperymentu. Philip Zimbardo zajmował się wieloma dziedzinami psychologii, z
czego najbardziej znane są jego dokonania w dziedzinie psychologii społecznej , zajmuje
się też psychologią zła, terroryzmu i dehumanizacji. W 1971 Zimbardo wraz z grupą współpracowników przeprowadził
jeden z najbardziej znanych eksperymentów w historii psychologii: stanfordzki
eksperyment więzienny. W
piwnicach Wydziału Psychologii Uniwersytetu Stanforda
zainscenizowano więzienie, w którym zamknięto 24 zdrowych psychicznie
studentów wybranych spośród ochotników, jacy zgłosili się do wzięcia udziału W 2005 r. Artur Żmijewski powtórzył słynny eksperyment amerykańskiego psychologa Philipa Zimbardo. Zebrał grupę ochotników, którzy za 120 złotych dziennie mieli przez dwa tygodnie prowadzić życie strażników i więźniów w zamkniętej, odosobnionej przestrzeni. Role przydzielono losowo, strażników ubrano w mundury, więźniom założono pomarańczowe koszule do kolan, nazwiska zamieniono na numery i zamknięto w celach. Wszyscy zostali uprzedzeni, że będą cały czas filmowani. Każdy też wiedział, że może w każdej chwili zrezygnować z dalszego udziału w przedsięwzięciu. Projekt Żmijewskiego - podobnie jak przeprowadzony w 1971 eksperyment Zimabrdo- zakończył się przed terminem, po siedmiu dniach. W przeciwieństwie jednak do swojego pierwowzoru, w którym profesor został sam zmuszony do przerwania eksperymentu z racji nadmiernej agresji ochotników, w przypadku projektu Żmijewskiego przerwali go sami uczestnicy. Stwierdzili, że dzieje się z nimi coś niedobrego i dalszy udział w grze nie jest wart obiecanych pieniędzy. Z kilkusetgodzinnego materiału filmowego powstał czterdziestominutowy film, pokazywany m.in. na Biennale w Wenecji w 2005 roku. http://artmuseum.pl/pl/filmoteka/praca/zmijewski-artur-powtorzenie Uczestnicy tak amerykańskiego, jak i polskiego eksperymentu, po tygodniu grania ról strażników więziennych – wymagali i zostani otoczeni opieką psychologiczną. Do dziś niektórzy z nich przeżywają traumę. To co może odczuwać polski więziennik !? Literatura naukowa w tym zakresie wyraźnie wskazuje na stres i wypalenie zawodowe (Ciosek, Schmidt, Korczyńska, Poklek, Machel). 59% funkcjonariuszy Służby Więziennej posiada orzeczone grupy inwalidzkie, z czego 75% - w związku ze służbą! (Raport o stanie SW) Jeżeli nawet od
tego odjąć należny odsetek „kombinatorów”(czego jeszcze nie zbadano
dokładnie) korzystających z efektów medykalizacji i psychiatryzacji – to i
tak statystyka wskazuje, że większość funkcjonariuszy przyjętych zdrowymi do
służby, zdrowie to O stresie
zawodowym funkcjonariuszy Służby Więziennej zaczęto mówić w ostatniej
dekadzie poprzedniego wieku, wskazując na jego symptomy oraz potrzebę
prewencji – Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej – Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie służby zadań medycyny pracy wynikających ze specyfiki ryzyka zawodowego w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej – Wytyczne Nr 2/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r. w sprawie ustalenie zasad organizacji i przeprowadzania interwencji przez służbę medycyny pracy Służby Więziennej po wystąpieniu zdarzeń stanowiących źródło silnego stres Na kanwie tych przepisów ustanowiono służbę medycyny pracy w Służbie Więziennej, której główną bazę stanowią podstawowe jednostki służby medycyny pracy SW utworzone przy Okręgowych Inspektoratach Służby Więziennej (OISW). Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej utrzymuje i tworzy zakłady opieki zdrowotnej medycyny pracy SW. Do wykonywania ich zadań są uprawnieni: lekarze, pielęgniarki, psycholodzy i inne osoby. A zadaniami tymi są m.in. : monitorowanie stanu zdrowia funkcjonariuszy pełniących służbę z bronią lub w ciągłym i bezpośrednim kontakcie z osobami pozbawionymi wolności poprzez wykonanie badania okresowego, nie rzadziej niż co 3 lata, weryfikowanie w badaniu wstępnym predyspozycji kandydatów do służby, organizowanie i prowadzenie promocji zdrowia oraz profilaktyki zdrowotnej, szczególnie w zakresie zapobiegania skutkom stresu zawodowego. Określono też procedury interwencji, po zdarzeniu stanowiącym źródło silnego stresu. Interwencja następuje z urzędu w przypadkach gdy miało miejsce: – użycie broni palnej, – zdarzenie skutkujące śmiercią funkcjonariusza lub pracownika SW – zdarzenie skutkujące śmiercią osadzonego – samobójstwo lub próba samobójcza funkcjonariusz lub pracownika SW – samobójstwo lub próba samobójcza osadzonego – zdarzenie o charakterze kataklizmu, katastrofy, zamachu bombowego lub ataku terrorystycznego Interwencje
przeprowadza się wobec uczestnika lub grupy funkcjonariuszy wymienionych
zdarzeń stanowiących źródło silnego stresu zaistniałego w związku z
pełnieniem służby lub poza służbą gdy w ich zachowaniu, funkcjonowaniu,
postawie i relacjach interpersonalnych zauważa się zmiany, sygnały
niepokojące, które wpływają na prawidłowe i bezpieczne pełnienie służby i
wykonywanie powierzonych zadań. Interwencja powinna wystąpić do 10 dni po
zaistniałej sytuacji trudnej i trwać stosownie do potrzeb grupy lub pacjenta indywidualnego,
na rzecz którego jest prowadzona. Takie uregulowane procedury mają na celu
zapobieganie rozpowszechniania się problemów związanych z doświadczeniem
stresu oraz powstrzymywania procesu utrwalania się szkodliwych stylów
radzenia sobie W jednostkach
organizacyjnych podległych OISW w Krakowie działa zespół złożony
Główny motyw Konferencji, panele tematyczne, moderowanie oraz pytania a także
dyskusje kuluarowe, przed, w tracie i po…, podczas przerwy, dyskusja
sumująca jej przebieg – obroniły tezę, że prewencja i postwencja w zakresie
stresu, wypalenia zawodowego wśród funkcjonariuszy służb mundurowych i
pracowników służb społecznych jest konieczna
Pytań, problemów, stresów było mnóstwo dlatego jej uczestnicy mieli możliwość przenieść się do jednego z krakowskich pubów. W „Kurantach” tego wieczora dla wszystkich otwartych pytań, wątpliwości utworzono swoiste, muzyczne Warsztaty Antystresowe, gdzie kontynuowano dyskusje ale i czerpano siły, korzystając z muzykoterapii, treningu komunikacji społecznej, asertywności i innych – odreagowując… W
mniej poważnej atmosferze stwierdzono, już zupełnie na serio, iż rola i ranga
zdrowia psychicznego to problem ważny społecznie – dlatego w przyszłym
roku w Krakowskiej Akademii należy przeprowadzić debatę pod hasłem – Media
a zdrowie psychiczne!?
Kończąc swoją , subiektywną relację z Konferencji I dziękując Wszystkim Szczególne podziękowania otrzymują władze Krakowskiej Akademii za umożliwienie korzystania z auli , prof. Andrzej Matyja z Krakowskiej Izby Lekarskiej za przekazanie okolicznościowej publikacji, którą obdarowano prelegentów.
Serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie, pozostający z atencją – Zygmunt Lizak
wraz z Organizatorami
wyk. zl - w ilości egzemplarzy stosownej do zainteresowań - czekamy na publikację - a pod tym adresem
http://www.ktvi.pl/film,780,10,0,informacje_ktvi.pl_-_31.10.2013.html
|
